Moğollar - Fitaş Sinemasında 1972

Bundan 5-6 yıl önce progresif rock müzik gruplarının arşivlendiği en ünlü site olan progarchives’te Moğollar

grubu yoktu. Sadece Moğollar grubu mu, Barış Manço ve Erkin Koray bile yoktu. Forumlarda yazıla yazıla progarchives sitesinin arşivine eklendi. Eklenmesi gereken daha çok grup var. Örneğin Mustafa Özkent Orkestrası gibi. 

Moğollar 1968 yılında kuruldu. Grubu kuran Cahit Berkay değil, ilk 45’liklerin ve ilk albümün yapımcısı Murat Ses’tir. Aziz Ahmet (Vokal) ile birlikte.  Cahit Berkay daha sonra gruba katılmıştır. 1972 yılında ise hemen hemen bütün rock gruplarında olduğu ego çatışmaları yüzünden Moğollar grubu kurucusu Murat Ses gruptan çıkarılmıştır.

Aslında görmemiz gereken bu ego çatışmaları falan değil. O dönemin, yani 1968-72 arasındaki efsane olmuş Moğollar grubunun durumu. Yaptığı müzik.

Moğollar’ın Fitaş konseri  yada konserleri ünlüdür. Moğolları canlı dinleyebilmek yaptıkları müziği anlamamızda yararlı olacaktır. Moğollar Fitaş Sinemasında verdiği konserler ile çok ünlenmiştir.

Moğollar’ın o dönem yaptığı müzik klasik Avrupa ve Amerikan progresif rock grupları gibi değildir. Avrupa ve Amerikan progresif rock grupları, Davul (perküsyon), Gitar, Org’u temel alıp, doğulu enstrümanları entik müzik aleti gibi kullanırken, Moğollar grubu Türk ve Anadolu enstrümanlarını temel alıp, gitar, perküsyon ve Org’u etnik enstrüman gibi kullanıyordu. Murat Ses’in Org’u zurna sesi çıkartmak için kullanması buna örnektir. Bu farkı anlamak, Moğollar grubunun o dönemki müziğini anlamamızda yararlı olacaktır.

Murat Ses

 

 1972 yılında verdiği konser, Murat Ses’i Moğollarda canlı dinlemek için en güzel fırsat.

Albümün açılış parçası; Yeniliğe doğru Mevlana’nın bir şiirinden esinlenip ortaya çıkartılmış bir parça.

Moğollar bu toprakların müziğine bağlı ve onu geliştirmeye çalışan en güzel gruptur. Ne batı müziğini temel alan ne de arap müziğini temel alan yaklaşımı yoktur.

Türk halk müziğinin nasıl modern hala getirilebileceğinin en iyi örneğidir, Moğollar grubu. Ancak malesef 12 Eylül sonrası bu müziği yapanlar ya kenara çekildiler, yada yurtdışına kaçtılar.

1972’de ki bu Fitaş konseri Türk progresif rock’ına harika bir örnektir. Konserde vokal Taner Öngür’dür. Cahit Berkay’ın Yaylı Tambur’u ve Bağlaması (ve gitar) ve Ayzer Dunga davulları dinlenmeye değer değil, alkışlanmaya değerdir. Tabi ki en önemlisi Murat Ses’in Org’u. Taner Öngür’ün samimi konuşmaları ve parçaları anlatması dinleyeni daha çok konserin içine çekiyor. En azından ben 3 kez baştan sona dinledim.

Albümün parçaları şöyle.
1- Yeniliğe Doğru
2- Garip Çoban
3- Erzincan Manileri (Garip Gönlüm)
4- Behind the Dark
5- Ağrı Dağı Efsanesi
6- Say What You Want
7- Sila
8- Alageyik Destanı
9- Moğol Halayı
10- Minutes
11- Berkay Oyun Havası
12- Ternek
13- Çığrık

Konserde  ‘Ağrı Dağı Efsanesi’ni de çalıyorlar. Dinlenmez mi şimdi bu konser kayıtları….

Konserin en çok ‘Ağrı Dağı Efsanesi’ kısmına bayıldım. Murat Ses’in Org’unu konuşturduğu bölüm. Konseri 3 kez dinlerken o kısmı 15 kez’den  fazla  dinlemişimdir. Bir İngiliz, bir İtalyan progresif rock grubunun müziği kıvamında. En güzel kısmı ise müziğin bizim olması.

Ağrı Dağı Efsanesi Murat Ses’indir.

Taner Öngür: Bas Gitar, Vokal
Murat Ses: Org
Cahit Berkay: Gitar, Bağlama, Iklığ (Kabak Kemane)
Ayzer Danga: Davul (perküsyon)

Not : Cahit Berkay’ın çaldığı Iklıg için Murat Ses’in yaptığı parçayı siz ‘Kaynanalar’ dizisi müziğinden hatırlıyorsunuz.