Tangerine Dream - Zeit 1972

Elektronik Progresif Rock

Tangerine Dream”in en zor dinlenen ve anlaşılan albümlerinin başında gelen ‘Zeit’ albümü yavaş hareket eden, sıkıcı, sıradan, olaysız, tekrarlayan, karamsar ve melodik olmayan, bu yüzden de sürekli gözardı edilen albümlerinin başında gelir.

Tangerine Dream gibi bir grubun müziklerinde teknikten ziyade duygular konuşur. ‘Zeit’ gibi bir albüm de dinledikçe içinizde oluşan duygular size yol gösterir.

‘Zeit’ Almanca zaman anlamına gelen bir sözcük. Albümde kozmik evrende ki zaman kavramını konu olarak alınmış. Bilimsel anlamda zaman 4. Boyut kavramıyla tanımlanabiliyorken, kimi zamanda (idealist felsefe) sadece zihnimizde oluşan bir kavram olarak Kabul ediliyor. Hangisini doğru yada yanlış kabul edersek edelim, her ikisi de kavram olarak zihnimizde mevcut.

Eğer bilim kurgu (film yada kitap) seviyorsanız, saçma sapan senaryoları takip etmektense, kafanızda kuracağınız bir senaryo ile benim yaptığım gibi bu albümü keyifle dinleyebilirsiniz.

İlk parça ‘Birth Of Liquid Plejades’. Giriş kısmında ki 4 kişilik yaylı grubunun kaotik ve karamsar temposu (suzluğu) albümden 30 yıl sonrasının post rock grublarından Godspeed You! Black Emperor (GYBE) tarafından da birebir kullanıldı. Giriş kısmı yaklaşık 7 dakika sürüyor. Albümde ki 4 parça gibi bu parçada da ne melodi ne ritim var. Boğucu, karamsar bir o kadar da depresif müzikal atmosferden çok rahatlıkla sıkılabilirsiniz. Böyle bir albümü önünde bira, elinde sigarayla dinleyemiyor insan.

7. dakikadan sonra Peter Baumann’ın org solosu daha da derinlere çekiyor. Dinlemeye devam ettikçe hayaletlerinizin seslerini duyabilirsiniz. Yahut bir uzay gemisinde ışık hızında yol alırken bünyenizde oluşan o tanımlanamaz anlamsızlığı.

Albümde ki hiç bir parçayı ön plana alamam, öne çıkan şu parçadır da diyemem. ‘Nebulous Dawn’ parçası da ışık hızında giden bir uzay gemisindeyken zamanın nasıl yavaş aktığını anlatıyor sanki bana. Yaylı grubunun kesik kesik, korkutucu sesleri, arkadan gelen garip, anlaşılmayan kozmik sesler. Sanki yıldızların, gezegenlerin çıkardıkları sesler gibiler. Mekanik sesler her ne kadar korkutucu olsa da, geminin içinde iken  size güven veriyor.

‘Origin Of Supernatural Probabilities’ giriş kısmında Edgar Froese’nin gitarını çok daha belirgin bir şekilde duyabilirsiniz. Günümüzün bir çok post rock grubuna örnek teşkil eden bir parça. Olağanüstü olasılıkların kökeni. Dramatik hava, gitar tınılarının bitmesiyle daha farklı bir hava alıyor. Hafif melodik ve dramatik yapı, Edgar Froese’nin gitarına ara sıra tekrar ses vermesi, bence albümde dinlemesi en kolay parça haline getiriyor. İlerleyen bölümlerinde yaşam olasılığı olan bir gezegene iniş yaparken kullanılan aracın motor sesleri duyulur gibi olur. Ara sıra duyduğunuz sinyaller ise aklınıza o anda gelen  düşüncelerinizdir. Müziğin yoğunluğu bir yükselip bir alçaldığı gibi içinizde ki duygular da bir yükselip bir alçalır. Son 4 dakika da parçanın başında ki dramatik atmosfere geri dönüş yapılır. Bu parça da ki Synth ve org kullanımı bana Pink Floyd’un ‘Ummagumma’ albümünün atmosferini hatırlattı. Şimdi ilk albümü ilk dinlediğim zaman geldi aklıma. Korkutucu.

‘Zeit’, zaman. Albümün kapağında koca bir karadelik resmi var. Karadeliklerin uzayı bükmesi sonucu zamanda da bükülme olur. Zaman dediğimiz de ışığın katettiği yoldan ibaret. Karadeliklerden ışıkta kaçamıyor. Karadelik  tarafından yutuluyor. Karadeliğin etkisine girmiş olan ışık (zaman) hızlanmaya başlar. Anladığımız şekilde zaman, ışık bir süre sonra kaybolur. Aslında hem albüm, hem de parça zamanın yokluğundan bahseder. Zaman dediğimiz şey sadece zihnimizde oluşturduğumuz bir kavram.
Tangerine Dream grubunun ‘Zeit’ albümü, YES’in ‘Tales from Topographic Oceans’ gibi ya çok sevilen yada nefret edilen albümlerinden.  Her iki grubu ayrı ayrı sevdiğim gibi, her iki albümü de ayrı ayrı seviyorum.

Gece olmasını bekleyin, sesler kesilsin. Zihninizden engel çıkartabilecek her şeyi çıkartın ve ışıkları kapatın. Albümü öyle dinleyin.

İyi yolculuklar.

1. Birth Of Liquid Plejades (20:00)
2. Nebulous Dawn (18:00)
3. Origin Of Supernatural Probabilities (20:12)
4. Zeit (17:43)
Süre 75:55

- Edgar Froese / Gliss Gitar, several noise generators
- Christoph Franke / VCS 3 Synth (Ses düzenleyicisi), Zil (Cymbals), Klavyeler
- Peter Baumann / VCS 3 Synth, Org, Vibrafon
- Steve Schroeder / Org
- Florian Fricke / Moog Synth
Çello - Christian Vallbracht, Jochen Von Grumbcow, Hans Joachim Brune & Johannes Lucke