Progresif sözü tanım itibariyle her zaman karıştırılır. En bilineni ilerici demek olan progresif sözü, aşamalı anlamına da gelmektedir. Dinleyici kitle ise çoğu zaman progresif sözünü ilerici olarak alır, günümüz progresif metal örneğinde olduğu gibi. Aslında ise progresif metal'deki progresif sözü, aşamalı olarak kullanılıyor. O yüzden progresif rock'daki progresif sözü ile aynı anlam ifade edildiği varsaya progresif metal dinleyenlerin tamamı progresif rock dinlediğini sanıyor.
Buna karşı çıkanlar da var tabii. Bu ilerici, aşamalı kavramlarının farkında olan progresif metal denen türün ilericilik anlamında değil, aşamalı anlamında kullanıldığını belirterek, aralarındaki farkı ise metal parçalarının şablon üzerinden müzik yaptığını, 70'ler klasik progresif rock anlayışından farklı olduğunu ve dolayısıyla progresif yani ilerici rock sayılamayacağını söylüyorlar. Örnek olarak da YES'in 'Close to Edge', Genesis'in 'Musical Box' gibi şablona dayanmayan, karmaşık yapılı müzikleri progresif yani ilerici olarak gösteriyorlar.
Bunlar sürekli tartışıla dursun, her iki türünde yani aşamalı ve ilerici rock'ında benzer özellikleri var. Örneğin klasik progresif rock anlayışında parçalarda epik, avantgard ve senfonik yapılar gösteriliyor. Hatta konu olarak bilim kurgu, masallar, fantastik hikayeler olduğu belirtiliyor.
Genel olarak dinleyici kitlenin progresif'e bakışı böyle. Ancak bunların dışında bazı grupların yaptığı yada ön ayak olduğu bazı alt türler var. Bunlardan ilk akla gelenler, zeuhl(göksel), elektronik progresif rock, art rock ve krautrock. Yukarıda bahsettiğim iki görüşe bunlar sorulduğunda genel olarak art rock yada krautrock denilip geçiliyor. Ya da zeuhl türüne avantgard dedikleri gibi.
Bu iki görüşten klasikçilerinkini genel olarak doğru kabul ediyorum. Yani progresif sözü bende ilerici anlamında var. O yüzden bir çok kez metal dinleyenlerle bu konuda tartışmışımdır. Aynı şekilde bazı 70'ler gruplarını yere göğe sığdıramayanlarla da tartışmışımdır. Örneğin Uriah Heep, Camel.
CAN, krautrock müziğini neredeyse tek başına göğüsleyen grup. Yaptıkları müzikde şablonlardan (blues diyeyim öyle kalsın akılda) uzak duran, elektronik sesleri yerli yerinde abartmadan kullanan, gitarları tamamen krautrock'a özgü deneyselliğe dayanan ve en önemlisi başından sonuna kadar takip edilmesi imkansız olan davullar ile bende çok özel bir yere sahip olan grup.
Bir buçuk yıl önce yazdığım CAN'ın 'Ege Bamyası' albümü yazısında belirttiğim en sevdiğim albüm sözü hala geçerlidir. Ancak 'Future Days', 'Ege Bamyası albümünden çok daha deneyselliğe ve dinginliğe sahip. Dinlerken 'Ege Bamyası' albümündeki gibi duygu yoğunluğu yaşattırmıyor, tamamen zihninizi sakinleştiriyor. Sanki 50-60 yıl sonrasının geleceğinde artık ikili anlaşmazlıklardan, sürekli birbirleriyle didişmekten sıkılmış, hayata anlam aramaya kalkmadığımız zamanların zihin rahatlığını yansıtıyor.
Ruhani bir deneyim.
Albümde 4 parça var. Açılış parçası albüme adını veren parça, 'Future Days'. Zamanda yolculuk edip, 50 yıl sonrasının dinleyen kişi üzerindeki etkisini anlatıyor. İlk olarak bolca elektronik sesler ile 50 yıl sonrasına gidiyorsunuz, geçmişe bakmadan yaşamın ve doğanın sesleriyle dinginliği yakalıyorsunuz.
'Spray'; albüm konu olarak konsept bir yapıya sahip olmasa da, müzikal atmosfer olarak konsept bir yapıya sahip. Gerçeği yer yer saykodelik etkiler gösterse de, dinginliği ve rahatlatıcılığı burada da devam ediyor.
'Moonshake' ile 3 dakika ara verip, funk ile birazcık hareketleniyorsunuz. Eğer daha fazla hareket isterseniz, devam albümüne başvurun.
'Bel Air' ile gelecekdeki günlerinizin, dinginliğinizin hayalini kurabilirsiniz. 20 dakikalık parça başında sonuna kadar rahatlatıcı bir avantgard CAN parçası. Michael Karoli'yi dikkatlice dinlerseniz, King Crimson'ın 'Lizard' ve 'Islands' albümlerindeki Robert Fripp gitar çalınışını görebilirsiniz.
Progresif rock'a anlam bulmayai tanım yapmaya kalkmanın gereği yok. Yahut belli kıstaslar öne sürerek bakınız progresif rock için bunlar gerekli demeye de gerek yok. Hele tamamen şablon müzik olan metal(aşamalı metal)'e progresif rock gömleği giydirmeye hiç gerek yok.
Progresif rock, yaratıcılıktır ve CAN bunu 'Future Days' albümüyle fazlasıyla ortaya koyuyor.
1. Future Days (9:29)
2. Spray (8:27)
3. Moonshake (3:01)
4. Bel Air (19:52)
Süre : 40.49
Holger Czukay / Bas Gitar, Kontrbas
Michael Karoli / Elektrik Gitar, Keman
Jaki Liebezei / Davul, Perküsyon
Irmin Schmidt / Klavyeler, Synth (Ses Düzenleyicisi)
Kenji "Damo" Suzuki / Vokal, Perküsyon
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.